Genitiv - Dopełniacz w Języku Niemieckim
Genitiv, czyli polski dopełniacz Dopełniaczowi - Genitiv.
Genitiv (dopełniacz) odpowiada na pytanie:
- Wessen? - Czyj? Czyja? Czyje?
Rzeczowniki w Genitivie będą miały następujące rodzajniki oraz końcówki:
|
|
rodzaj męski
|
rodzaj żeński
|
rodzaj nijaki
|
liczba mnoga
|
|
Genitiv
|
des + (e)s
eines + (e)s
|
der
einer
|
des + (e)s
eines + (e)s
|
der
-
|
Uwaga! Końcówkę -(e)s otrzymują tylko rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego. Rzeczowniki rodzaju żeńskiego oraz w liczbie mnogiej nie będą miały końcówki.
Końcówkę –es będą miały zazwyczaj rzeczowniki jednosylabowe, np.:
|
das Hemd (koszula) – des Hemdes (koszuli)
der Mann (mężczyzna) – des Mannes (mężczyzny)
|
Rzeczowniki dwu- lub wielosylabowe otrzymają końcówkę –s.
Rzeczowniki w dopełniaczu odpowiadają na pytanie: wessen? Formułując pytanie z tym właśnie zaimkiem, nie wstawiamy po nim rodzajnika. Np.:
|
Wessen Zimmer ist das? – Czyj to pokój?
Wessen Kleid ist das? – Czyja to sukienka?
|
Przykłady zdań z rzeczownikami w dopełniaczu:
- Rodzaj męski: des + (e)s / eines + (e)s
|
Wessen Zimmer ist das? – Czyj to pokój?
Das ist der Rucksack des Schülers. – To jest plecak tego ucznia.
Vor der Schule steht das Auto des Lehrers. – Przed szkołą stoi samochód nauczyciela.
Ich warte auf die Abfahrt des Zuges. – Czekam na odjazd pociągu.
|
- Rodzaj żeński: der / einer
|
Das ist die Tasche der Frau. – To jest torebka kobiety.
Im zweiten Stock ist das Sekretariat der Schule.
- Na drugim piętrze jest sekretariat szkoły.
Das ist das Bild der Malerin. – To jest obraz malarki.
|
- Rodzaj nijaki: des + (e)s / eines + (e)s
|
Das ist die Tür des Zimmers. – To są drzwi pokoju.
Die Spielzeuge des Kindes sind im Sandkasten. – Zabawski dziecka są w piaskownicy.
Der Besitzer des Autos wohnt hier. – Właściciel tego samochodu mieszka tutaj.
|
- Liczba mnoga: der / einer
|
Der Besuch der Freundinnen war sehr überraschend.
– Wizyta przyjaciółek była bardzo zaskakująca.
Das ist die Firma der Eltern. – To jest firma rodziców.
Die Klassenarbeiten der Schüler wurden korrigiert.
– Sprawdziany dzieci zostały poprawione.
|
Dopełniacz będzie również występował po takich przyimkach, jak:
- anhand – na podstawie
- anlässlich – z okazji
- infolge – wskutek
- kraft – na mocy
- mittels – za pomocą
- trotz - mimo
- zeit / während – podczas
- zwecks – w celu
Przykłady zdań:
|
Anhand des Textes habe ich Hausaufgabe gemacht.
– Na podstawie tego tekstu odrobiłem zadanie domowe.
Zeit senes Lebens hat er 7 Bücher geschrieben.
– Podczas swojego życia napisał 7 książek.
Trotz des Lernens habe ich die Prüfung durschgefallen.
– Pomimo nauki oblałem egzaim.
|
NAZWY WŁASNE
Imiona i nazwiska, a także nazwy własne tworzą dopełniacz nieco inaczej. Są dwa sposoby na utworzenie Genitivu dla tych wyrazów:
1). Imię / nazwisko lub inna nazwa własna występuje przed rzeczownikiem. Otrzymuje ona końcówkę (e)s. Rzeczownik „traci” rodzajnik, ponieważ imię własne, będące przed nim, nie posiada rodzajnika.:
|
Kathrins Hund – Pies Kasi
Alexanders Haus – Dom Aleksandra
Goethes „Faust” - „Faust” Goethego
Deutschlands Hauptstadt – stolica Niemiec
Frau Schmidts Mann – mąż pani Schmidt
Herrn Fuhrmanns Auto – samochód pana Fuhrmanna
|
Uwaga! Rzeczownik Herr otrzymał końcówkę –n, gdyż należy on do odmiany słabej.
- Jeżeli temat dopełniacza kończy się na: -s, -ß, -z, -tz, -x, wówczas imiona własne otrzymują końcówkę: -ens:
|
Thomasens Mutter lub Thomas’ Mutter – mama Tomasza
Fritzens Bücher lub Fritz’ Bücher – książki Fritza
|
2). Imię / nazwisko lub inna nazwa własna występuje za rzeczownikiem. Otrzymuje ona również końcówkę (e)s, jednak rzeczownik, który stoi na pierwszym miejscu, „zachowuje” rodzajnik:
|
Der Hund Kathrins – Pies Kasi
Das Haus Alexanders – Dom Aleksandra
Die „Faust“ Goethes - „Faust” Goethego
Die Hauptstadt Deutschlands – stolica Niemiec
Der Mann Frau Schmidts– mąż pani Schmidt
Das Auto Herrn Fuhrmanns – samochód pana Fuhrmanna
|
Uwaga! Wszystkie powyższe formy można wyrazić w jeszcze inny, moim zdaniem łatwiejszy sposób. Należy użyć w tym celu przyimka von, po którym zawsze występuje celownik. Dlaczego forma ta jest prostsza? Ponieważ w celowniku w l.poj. rzeczowniki nie otrzymają żadnych końcówek:
Der Hund von Kathrin – Pies Kasi
Das Haus von Alexander – Dom Aleksandra
Die „Faust“ von Goethe - „Faust” Goethego
Die Hauptstadt von Deutschland – stolica Niemiec
Der Mann von Frau Schmidt – mąż pani Schmidt
Das Auto von Herrn Fuhrmann – samochód pana Fuhrmanna
Die Mutter von Thomas – mama Tomasza
Die Bücher von Fritz – książki Fritza
|
