RODZAJ RZECZOWNIKA
Rzeczowniki w języku niemieckim, podobnie jak w języku polskim,
występują w jednym z trzech rodzajów: męskim, żeńskim lub nijakim.
W języku niemieckim rodzaj ten rozpoznać można po rodzajniku,
jaki występuje przed rzeczownikiem: der, die, das.
der
|
rodzajnik męski
maskulinum
|
die
|
rodzajnik żeński
femininum
|
das
|
rodzajnik nijaki
neutrum
|
Jak utworzyć liczbę mnogą?
Liczbę mnogą tworzymy poprzez dodanie odpowiedniej końcówki
i/lub przegłosu (Umlaut).
Uwaga!
Rodzajnik określony dla wszystkich rzeczowników w liczbie mnogiej to die.
Rodzajnik nieokreślony w liczbie mnogiej w ogóle nie występuje.
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego
przybierają najczęściej w liczbie mnogiej końcówkę „-en”
przykład:
SINGULAR PLURAR
die Kirche – die Kirchen
kościół kościoły
Rzeczowniki rodzaju męskiego
przybierają najczęściej końcówkę „-e” lub „-er”
oraz przegłos lub przyjmują tylko sam przegłos.
przykład:
SINGULAR PLURAR
der Laden – die Läden
a ä
Sklep sklepy
Rzeczowniki rodzaju nijakiego
przybierają najczęściej końcówkę „-er” i przegłos, „-e”
i pozostają bez przegłosu lub pozostają bez zmian
(zmienia się tylko rodzajnik z das na die)
przykład:
SINGULAR PLURAR
das Radieschen – die Radieschen
rzodkiew rzodkiewki
Rodzajnik nieokreślony (Der unbestimmte Artikel)
Rodzajnika nieokreślonego używamy wtedy,
gdy mówimy o nieznanej nam bliżej osobie,
rzeczy, przedmiocie etc. oraz gdy mówi się
o czymś pierwszy raz. ( ein eine)
Rodzajnik określony (Der bestimmte Artikel)
Rodzajnika określonego używamy wówczas,
gdy wspomnieliśmy już o danej rzeczy w poprzednim zdaniu,
gdy wiemy już coś konkretnego o danym rzeczowniku.
Np.:
Sie hat eine Blume. (Ona ma kwiat. - bliżej nieokreślony kwiat,
nie mamy o nim żadnych konkretnych informacji,
mówimy o nim po raz pierwszy)
Die Blume ist rot. (Kwiat jest czerwony. - jest podana cecha kwiatu,
mówimy o nim po raz kolejny,
wiemy o który kwiat chodzi) (określony)
Rodzajnik zerowy (Der Null-Artikel)
Rodzajnika nie używa się
• przed imionami i nazwiskami:
Thomas hat ein Auto.
Merkel wohnt in Deutschland.
• przed rzeczownikami oznaczającymi narodowość lub zawód:
Gerhard Schröder ist Deutscher.
Mein Vater ist Psychologe.
• przed nazwami własnymi, przed nazwami miast,
kontynentów, większością nazw krajów i krain geograficznych:
Berlin liegt an der Spree.
Afrika ist ein Kontinent.
Polen grenzt an Deutschland.
• przy zastosowaniu wyrazów Herr i Frau:
Frau und Herr Müller gehen spazieren.
• po zaimkach dzierżawczych:
Unsere Lehrerin ist nett.
Mein Kind ist brav.
• przed rzeczownikami nazywającymi materiały, bliżej nieokreślonymi:
Stahl ist ein Metal.
Ich mag Wein.
• po liczebnikach głównych oraz wyrazach określających ilość,
miarę i wagę:
Ich habe 2 Freundinnen.
Ich kaufe 2 Kilo Äpfel.
• po wyrazach: viel (dużo), wenig (mało), etwas (trochę):
Wir haben wenig Zeit.
• w niektórych przysłowiach lub wyrażeniach:
Eile mit Weile. (Śpiesz się powoli.)
W języku niemieckim
“der“, “die“, “das“, (die)
najczęściej pracują jako rodzajniki określone,
których się nie tłumaczy
“der“, “die“, “das“, (die)
mogą również pojawić się w roli zaimków względnych
(który, która, które).
“der“, “die“, “das” (die).
Tym razem wcielą się one w zaimki wskazujące
(ten, ta, to).
Zaimki względne: który, która, które…
|
rodzaj męski |
rodzaj żeński |
rodzaj nijaki |
liczba mnoga |
Nominativ |
der |
die |
das |
die |
Genitiv |
dessen |
deren |
dessen |
deren |
Dativ |
dem |
der |
dem |
denen |
Akkusativ |
den |
die |
das |
die |
Lange Jahre, in denen sie Spott ertragen musste, hatten ihre Schüchternheit nur noch wachsen lassen.
Długie lata, podczas których musiała znosić kpiny, sprawiły że jej nieśmiałość tylko się powiększyła.
Zaimki wskazujące
|
rodzaj męski |
rodzaj żeński |
rodzaj nijaki |
liczba mnoga |
Nominativ |
der |
die |
das |
die |
Genitiv |
dessen |
deren |
dessen |
derer (deren)
|
Dativ |
dem |
der |
dem |
denen |
Akkusativ |
den |
die |
das |
die |
Der ist gut! Świetne! (Ten jest dobry
http://search.tb.ask.com/search/redirect.jhtml?action=pick&ct=GD&qs=&searchfor=der+die+das&cb=AYY&p2=%5EAYY%5Exdm070%5EYYA%5Ede&qid=7336ed7601cb44e09f4b5bac7f8c5968&n=77fd52d3&ptb=32874B63-DCF2-4277-AE3D-1C95C4E13AD0&si=flvrunner&pg=GGweb&ots=1388574382725&pn=1&ss=sub&st=sb&tpr=&redirect=mPWsrdz9heamc8iHEhldEWpjzOIRRfyvlggyaXSSgo1QpSBV1CBJyrkYqSEpx3Ud&ord=0&
Rodzajnik określone, nieokreślone, zerowe - Der Artikel
Kiedy mówimy o rodzajnikach musimy wiedzieć, że rodzajnik jest ściśle powiązany z rzeczownikiem. Rodzajnik, obojętnie czy określony czy nieokreślony, zawsze stoi przed rzeczownikiem.
Są również przypadki, że w ogóle się pomija rodzajnik.
Wtedy jest to tzw. rodzajnik zerowy.
Rodzajniki wskazują nam jakiego rodzaju jest dany rzeczownik
np. der Mann – mężczyzna (rodzaj męski),
die Frau – kobieta (rodzaj żeński),
das Kind – dziecko (rodzaj nijaki).
Należy przy tym pamiętać,
że nie zawsze rodzaj w języku niemieckim pokrywa się z tym w języku polskim
np. die Blume (rodzaj żeński) – ten kwiatek (rodzaj męski),
das Mädchen (rodzaj nijaki) – ta dziewczyna (rodzaj żeński).
Na początku omówimy rodzajnik nieokreślony.
Rodzajnika nieokreślonego używamy:
1. przed rzeczownikami o których nic bliżej nie wiemy,
o których mówimy po raz pierwszy np.
Das ist ein Auto. – To jest jakiś samochód.
Ein Herr geht – Jakiś pan idzie.
Należy przy tym zwrócić uwagę na to,
że rodzajnik nieokreślony nie ma liczby mnogiej.
I kiedy mówimy po raz pierwszy o czymś w liczbie mnogiej
wówczas nie używamy rodzajnika.
Das sind Autos – To są samochody.
Herren gehen. – Jacyś panowie idą.
2. po wyrażeniu:
es gibt (jest, są) np.
Es gibt hier in der Nähe eine Toilette. – Tutaj w pobliżu jest toaleta.
Zaimki wskazujące der, die, das
|
|
|
|
Zaimki wskazujące der, die, das w języku niemieckim:
„Der”, „die”, „das”, „die”, czyli „ten”, „ta”, „to”, „ci” są zaimkami wskazującymi.
Zastosowanie zaimków wskazujących der, die, das w języku niemieckim
W języku niemieckim zaimki wskazujące der, die, das, die (ten, ta, to, ci) można stosować zamiast zaimków osobowych. Zaimki wskazujące odnoszą się do osób i rzeczy wspomnianych we wcześniejszym zdaniu. Mają taką samą odmianę jak zaimki względne z wyjątkiem dopełniacza liczby mnogiej (derer).
Odmiana zaimków wskazujących der, die, das w języku niemieckim
SINGULAR |
PLURAL |
|
MASKULINUM |
FEMININUM |
NEUTRUM |
NOM. |
DER |
DIE |
DAS |
DIE |
GEN. |
DESSEN |
DEREN |
DESEN |
DERER |
DAT. |
DEM |
DER |
DEM |
DENEN |
AKK. |
DEN |
DIE |
DAS |
DIE |
Ich habe eine Tasche gekauft. Die ist echt super!
(Kupiłam torebkę. Ona jest naprawdę świetna!)
Das ist schwer für dich. Ich bin mir dessen bewusst.
(To jest trudne dla Ciebie. Jestem tego świadom.)
Den merke ich mir.
(Tego sobie zapamiętam.) |
Odmiana rodzajnika nieokreślonego:
|
Maskulinum
|
Femininum
|
Neutrum
|
Plural
|
Nominativ
|
ein
|
eine
|
ein
|
-------
|
Genitiv
|
eines
|
einer
|
eines
|
-------
|
Dativ
|
einem
|
einer
|
einem
|
-------
|
Akkusativ
|
einen
|
eine
|
ein
|
-------
|
Małe objaśnienie do tabelki
Pod Maskulinum (rodzaj męski) Femininum (rodzaj żeński) i Neutrum(rodzaj nijaki) są odmienione rodzajniki do liczby pojedynczej a tam gdzie jest Plural to do liczby mnogiej. Czyli jak widzimy w liczbie mnogiej rodzajnik nieokreślony w ogóle nie występuje.
Teraz zajmiemy się rodzajnikiem określonym, którego używamy najczęściej:
1. kiedy mówimy o rzeczach osobach o których była już mowa w poprzednim zdaniu np.
Das ist ein Buch. Das Buch ist spannend. – To jest jakaś książka. Ta książka jest interesująca
Das ist eine Frau. Die Frau ist jung. – To jest jakaś pani. Ta pani jest młoda.
2. przed nazwami krajów i krain geograficznych w rodzaju męskim i żeńskim jak:
Die Schweiz, die Türkei, der Irak, der Suden
3. przed nazwami gór, rzek i mórz np.
Die Oder – Odra der Rhein – Ren
Die Ostsee – Morze Bałtyckie.
4. przed rzeczownikami uważanymi za jedyne na świecie np.
Die Sonne – słońce, die Welt – świat.
Odmiana rzeczownika określonego:
|
Maskulinum
|
Femininum
|
Neutrum
|
Plural
|
Nominativ
|
der
|
die
|
das
|
die
|
Genitiv
|
des
|
der
|
des
|
der
|
Dativ
|
dem
|
der
|
dem
|
den
|
Akkusativ
|
den
|
die
|
das
|
die
|
Teraz podam sytuacje kiedy występuję rodzajnik zerowy a więc kiedy po prostu nie ma rodzajnika.
Rodzajnik opuszczamy :
1. przed imionami, nazwiskami, nazwami krajów które są rodzaju nijakiego np.
Stefan, Otto, Ursula – imiona.
Polen , Deutschland – państwa.
2. przy rzeczownikach materiałowych nieokreślonych bliżej np.
Dieser Ring ist aus Gold. – Pierścionek jest ze złota.
3. kiedy przed rzeczownikiem jest viel – dużo lub wenig – mało.
Ich habe viel Geld. – Mam dużo pieniędzy.
Er isst wenig Obst. – On je mało owoców.
4. kiedy mówimy o czymś po raz pierwszy w liczbie mnogiej:
Hier wachsen Blumen. – Tutaj rosną kwiaty.
5. kiedy stosujemy rzeczownika oznaczające zawód, funkcję lub narodowość:
Er ist Pole. – On jest Polakiem.
Sie ist Ärztin. – Ona jest lekarką.
SOLDAT
ŻOŁNIERZ
|
SOLDATEN
RZOLNIERZE
|
BANNER
SZTANDAR
|
Schießt
STRZELA
|
Schauspieler
AKTOR
|
TÄNZER
TANCERZY
|
Ansager
spikerka
|
nominiert
nominowany
|
Astronaut
astronauta
|
Sekretärin
sekretarka
|
wählt eine
Telefon
nummer
wykręca
numer
telefonu
|
Politiker
polityk
|
Zahnarzt
dentysta
|
Zahn
ząb
|
Patient
pacjent
|
Lächeln
uśmiech
|
Lächeln
uśmiech
|
Kiefer
szczęka
|
Zahnfleisch
dziąsła
|
Zahn
-schmerzen
ból zęba
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|