Dativ - Celownik w Języku Niemieckim
Dativ, czyli niemiecki celownik przypadków. W tym samouczku przyjżymy się natomiast bliżej Celownikowi - Dativ.
Dativ (celownik) odpowiada na pytania:
Rzeczowniki w Dativie mają następujące rodzajniki:
|
rodzaj męski
|
rodzaj żeński
|
rodzaj nijaki
|
liczba mnoga
|
Dativ
|
dem
einem
|
der
einer
|
dem
einem
|
den + n
- + n
|
Uwaga! Rzeczowniki w liczbie mnogiej otrzymują dodatkowo końcówkę –n.
1. Dativ występuje po następujących czasownikach:
- gehören – należeć do
- helfen – pomagać
- gefallen – podobać się
- begegnen – spotykać
- danken – dziękować
- gratulieren - gratulować
poniżej kilka przykładów:
Wem gehört das Auto? – Do kogo należy ten samochód?
Das Auto gehört der Familie Becher. – Ten samochód należy do rodziny Becher.
Ich helfe dem Vater. – Pomagam tacie.
Sie begegnete seinem Freund. – Ona spotkała swojego przyjaciela.
Ich danke meiner Oma für ihre Hilfe. – Dziękuję babci za pomoc.
|
2. Dativ występuje również po czasownikach, które mogą połączyć się jednocześnie z biernikiem. Aby wiedzieć, jakiego przypadka użyć, należy zadać danej części zdania odpowiednie pytanie. Jeżeli możemy sformułować pytanie: wem? (komu, czemu) oznacza to, że rzeczownik będzie w celowniku. Np.:
Ich schreibe der Mutter einen Brief. – Piszę mamie list.
Wem schreibe ich den Brief? – Komu piszę list?
|
Ich antworte dem Lehrer. – Odpowiadam nauczycielowi.
Wem antworte ich? – Komu odpowiadam?
|
Der Opa schenkte (wem?) dem Enkel das Buch.
– Dziedek podarował (komu?) wnuczkowi książkę.
|
Der Opa schenkte (wem?) dem Enkel das Buch.
– Dziedek podarował (komu?) wnuczkowi książkę.
|
Der Vater gibt (wem?) dem Kind die Schokolade.
– Ojciec daje (komu?) dziecku czekoladę.
|
Der Lehrer erklärt (wem?) den Schülern die Aufgabe.
– Nauczyciel wyjaśnia (komu?) uczniom zadanie.
|
Die Lehrerin zeigt (wem?) den Schülern ein Experiment.
– Nauczycielka pokazała (komu?) uczniom eksperyment.
|
3. Celownik występuje po następujących przyimkach:
- aus - z
- bei – u, przy, koło
- gegenüber - naprzeciw
- mit - z
- nach – po, do
- seit - od
- von – od,o, z
- zu - do
Heute komme ich um 15 Uhr aus der Schule. – Dzisiaj wychodzę o 15. ze szkoły.
Ich fahre mit meiner Freundin ans Meer. – Jadę z przyjaciółką nad morze.
Das ist der Brief von meiner Tante. – To jest list od mojej cioci.
Oto lista przyimków występujących z celownikiem (Dativ) wraz z przykładami użycia w zdaniu.
- ab - od (w odniesieniu do przyszłości)
- — Ab Montag gehe ich zur Schule. (Od poniedziałku chodzę do szkoły.)
- aus - z, ze środka, z zewnątrz
- — Jeden Tag muss ich um 7 Uhr aus dem Haus gehen. (Codziennie muszę wychodzić o 7 godzinie z domu.)
- — Ich komme ja schon! Ich nehme nur eine Kapuzenjacke aus dem Schrank. (Już idę! Tylko wezmę jakąś bluzę z kapturem z szafy.)
- — Ihre Oma kommt aus Deutschland. (Jej babcia pochodzi z Niemiec..)
- — Der Pullover ist aus Baumwolle. (Ten sweter jest z bawełny.)
- — Außer dir sind alle da gewesen. (Byli wszyscy oprócz Ciebie.)
- — Als er studiert hat, hat er bei seinen Großeltern in Posen gewohnt. (Kiedy studiował, mieszkał u dziadków w Poznaniu.)
- — Bernau liegt bei Berlin. (Bernau leży pod Berlinem.)
- — Mein Vater arbeitet bei der Post.(Mój ojciec pracuje na poczcie.)
- — Entgegen meiner Bitte ist Thomas in die Disco gegangen. (Wbrew mojej prośbie Tomek poszedł na dyskotekę.)
- gegenüber - naprzecieko, w porównaniu, wobec
- — Ich wohne gegenüber der Post. (Mieszkam naprzeciwko poczty.)
ACHTUNG! Przyimek gegenüber może stać przed lub za rzeczownikiem.
- — Ich wohne der Post gegenüber. (Mieszkam naprzeciwko poczty.)
ACHTUNG! Przyimek gegenüber stoi zawsze za zaimkiem osobowym.
- — Das wäre ihr gegenüber unfair. (To byłoby nie fair wobec niej.)
-
Wyróżniamy następujące przyimki, które wymagają dopełnienia w celowniku:
aus – z
(ze środka / z wewnątrz) Nimm die Butter aus dem Kühlschrank!
(z materiału) Die Bluse ist aus Seide.
(z miasta / państwa) Wir kommen aus Polen.
bei – u, obok, przy
(u kogoś) Ich war bei meiner Freundin.
(w bliższym otoczeniu) Potsdam liegt bei Berlin.
(w miejscu pracy, podając nazwę firmy) Er arbeitet bei Opel.
gegenüber – naprzeciwko (przyimek ten może występować przed lub po rzeczowniku, lecz zawsze po zaimku) Das Theater liegt der Post gegenüber.
Sie sitzt mir gegenüber.
mit – z
(z kimś) Wir gehen mit unseren Bekannten ins Kino.
(zastępuje polski narzędnik) Er schreibt mit dem Kugelschreiber. Sie fahren mit dem Zug an die See.
nach – do, po Eva fliegt nach Spanien.
(do jakiegoś państwa / miasta) Biege nach rechts ab!
(w oznaczeniu kieunków) Wir treffen uns nach dem Frühstück!
seit – od Sybille studiert seit einer Woche.
(w kontekście czasowym) Er lernt seit einem Monat Spanisch. Ulli arbeitet seit 4 Jahren bei Siemens.
von – od, z
(od kogoś) Ich habe das Fahrrad von meinem Onkel.
(z jakiegoś miejsca) Ich komme um 4 Uhr von der Arbeit zurück.
zu – do
(do kogoś) Wann kommt ihr zu uns?
(do jakiejś instytucji) Wir gehen zum Potsdamer Platz.
(do jakiegoś miejsca)
zu <-> von
|